در محضر حضرت آیت الله العظمی بهجت

شرایط حضور قلب و لذت از عبادات و نماز

آقای غرویان می نگارد : از محضر ایشان سوال شد : حاج آقا ، عمرمان گذشت و دارد می گذرد اما هنوز لذتی از عبادت و به خصوص نمازمان احساس نکرده ایم ، به نظر شما چه باید بکنیم که ما نیز اقلا اندکی از آنچه را که ائمه و پیشوایان معصوم ( ع ) فرموده اند ، بچشیم ؟

معظم له در حالی که سر را تکان می داد فرمود : آقا ، عام البلوی است ! این دردی است که همه گرفتاریم !

عرض شد : آقا ، به هر حال مراتب دارد و مساله نسبی است ، بعضی همچون شما مراتب عالی دارید و ما ها هیچی نداریم ، ما ها چه باید بکنیم ؟

باز در جواب فرمود : شاید من مرتبه شما را تمنا کنم !

عرض شد : حاج آقا ، مساله تعارف در کار نیست و یک واقعیتی است . باز ایشان در جواب با فروتنی و تواضع خاصی فرمودند که : « عمتک مثلک » ! و مرادشان از این ضرب المثل این بود که من هم مثل شما هستم .

به هر حال ، پس از چند بار اصرار فرمودند : این احساس لذت در نماز یک سری مقدمات خارج از نماز دارد ، و یک سری مقدمات در خود نماز .

آنچه پیش از نماز و در خارج از نماز باید مورد ملاحضه باشد و عمل شود این است که : انسان گناه نکند و قلب راسیاه و دل را تیره نکند ، و معصیت ، روح را مکدر می کند و نورانیت دل را می برد .

و در هنگام خود نماز نیز انسان باید زنجیر و سیمی دور خود بکشد تا غیر خدا داخل نشود ، یعنی فکرش را از غیر خدا منصرف کند و توجهش به غیر خدا مشغول نشود . و اگر به طور غیر اختیاری توجهش به جایی منصرف شد ، به محض التفات پیدا کردن باید قلبش را از غیر خدا منصرف کند .

آقای قدس یکی از شاگردان آیت الله بهجت نیز می گوید : « روزی از آقا پرسیدم : آقا ، چه کار کنم در نمازم حضور قلب بیشتر داشته باشم ؟

آقا ابتدا سر را به پایین افکند سپس سرش را بلند کرد و فرمود : روغن چراغ کم است .

من به نظر خودم از این جمله این معنی را فهمیدم که یعنی معرفت کم است و ایمان قلبی و باطنی ضعیف است ، و گرنه ممکن نیست با شناخت کافی ، قلب حاضر نباشد .»

آیت الله محمد حسن احمدی فقیه یزدی نیز می گوید : « گاهی از آقا سوال می کردند : چه کنیم در نماز ، حضور قلب داشته باشیم ؟ و ایشان دستورالعمل هایی می فرمودند ، یکی از آنها این بود که می فرمود : « وقتی وارد نماز می شوید هنگام خواندن حمد و سوره به معنای آن توجه کنید تا ارتباط حفظ شود . »

استاد خسرو شاهی نیز می گوید : «‏ روزی از آیت الله بهجت سوال شد : در هنگام نماز چگونه می توانیم حضور قلب را در خودمان به وجود بیاوریم ؟ فرمودند : یکی از عوامل حضور قلب این است که در تمام 24 ساعت باید حواس ( باصره ، سامعه ، و...) خود را کنترل کنیم ؛ زیرا برای تحصیل حضور قلب باید مقدماتی را فراهم کرد ، باید در طول روز گوش ، چشم و همچنین سایر اعضا و جوارح خود را کنترل کنیم . و این یکی از عوامل تحصیل حضور قلب می باشد . »‏

در جای دیگر شخص دیگری از محضرشان می پرسد : برای اینکه در انجام فرمان الهی مخصوصا نماز با خشوع باشیم چه کنیم ؟

و ایشان در جواب می فرماید : « در اول نماز ، توسل حقیقی به امام زمان _ عجل الله تعالی _ فرجه کنید ، و عمل را با تمامیت مطلقه انجام بدهید. »

منبع : برگی از دفتر آفتاب